تعریف مفهومی واژه های کلیدی تحقیق
درماندگی مالی: در فرهنگ لغات آكسفورد، واژهی «Distress» به معنی درد، اندوه، فقدان منابع پولی و تنگدستی آورده شده است. در ادبیات مالی نیز تعاریف مختلفی از درماندگی مالی ارائه گردیده است. گوردون[1] (1971) دریكی از اولین مطالعات آكادمیك بر روی تئوری درماندگی مالی، آن را به عنوان كاهش قدرت سودآوری شركت تعریف کرد كه احتمال عدم توانایی بازپرداخت بهره و اصل بدهی را افزایش میدهد. ویتاكر[2] (1999) درماندگی مالی را وضعیتی در نظر میگیرد كه در آن جریانهای نقدی ورودی شركت از مجموع هزینههای بهرهی مربوط به بدهیهای بلند مدت كمتر است.
جريان وجه نقد: عبارت است از افزایش یـا کاهش در مبلـغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحـد تجـاری و ناشی از سایـر رویدادها (استاندارد حسابداری شماره 2).
نسبت های مالی: عبارتند از كسري كه در صورت آن یک يا چند متغير مالي نظير داراييها، بدهيها، سرمايه، درآمدها، هزینهها، سود و همین طور در مخرج آن عناصري نظير دارایيها، بدهيها و … ثبت ميشود و ارتباط آنها را به صورت وزن، مرتبه، درصد و مانند آن مشخص میسازد. به عبارتي نسبتهای مالي سنجش دو متغير از داده هاي مالي یک بنگاه اقتصادی است كه با استفاده از آن به تجزيه و تحليل اطلاعات مالي پرداخته میشود (عبداللهیان بلوچی،1391).
تداوم فعاليت: يكي از مفروضات بنيادي حسابداري بوده و بدین معناست که در صورت عدم وجود شواهد مغایر، فرض می شود واحد تجاری تا آینده ای نامعلوم به عملیات ادامه خواهد داد. این آینده نامعلوم حداقل تا زمانی است که واحد تجاری بتواند به برنامه ها، تعهدات و قراردادهای خود جامه عمل بپوشاند (نوروش و همکاران، 1388).
– ساختار پژوهش
این تحقیق از 5 فصل تشکیل شده است:
فصل اول – کلیات تحقیق است که در آن به بیان مسأله تحقیق، ضرورت انجام آن و اهداف تحقیق پرداخته شد. سپس سؤالات و فرضیه های تحقیق معرفی شد و پس از آن قلمرو تحقیق تشریح شد و در پایان نیز تعریف مختصری از برخی واژگان کلیدی ارائه گردید.
فصل دوم – مبانی نظری و پیشینه تحقیق است که در آن ابتدا ادبیات موضوعی تحقیق به تفصیل مورد بحث قرار میگیرد و در انتهای آن نیز پیشینه تحقیق بیان میگردد.
فصل سوم – روش شناسی تحقیق است که در آن به روش مورد استفاده برای تحلیل فرضیه پژوهش پرداخته شده است.
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل دادههاست که در آن به توصیف آماری داده های جمع آوری شده و تحلیل آماری دادهها و نتیجه گیری در خصوص آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شده است.
فصل پنجم – خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیق میباشد که در آن یافته های تحقیق و توصیف تحلیل آنها و نیز پیشنهادهایی منتج از تحقیق، جهت پژوهشهای آتی ارائه گردیده است.
در پایان نیز منابع و مآخذ و چکیده انگلیسی آورده شده است.
2-1- مقدمه
در این فصل سعی میشود ادبیات تحقیق در دو بخش مبانی نظری تحقیق و پیشینه تحقیق مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.
پیش بینی ورشکستگی شرکت ها از حدود 50 سال پیش موضوع مهم جهانی شده بود. شاید علت آن از یک سو، اهمیت ارزیابی حسابرسان از ریسک ورشکستگی و تداوم فعالیت شرکت ها و در کنار آن افزایش خطر تقلب در صورت های مالی با توجه به سقوط شرکت هایی مانند وردکام، انرون و …بوده و از سوی دیگر هزینه های اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای بود که ورشکستگی شرکت ها به سهامداران، اعتبار دهندگان، مؤسسات اعتباری و بانک ها، مدیران، کارکنان شرکت، مشتریان و … و در مجموع به اقتصاد ملی تحمیل می کرد. این امر منجر به تلاش های قابل ملاحظه محققان برای ایجاد و بهبود مدل های ورشکستگی شده است. مدل پیش بینی ورشکستگی با ارائه سیگنال های هشدار دهنده از ورشکستگی احتمالی، مدیریت وسرمایه گذاران و کلیه ذینفعان را قادر می سازد تا اقدامات بازدارنده انجام داده و مدت زمان تحمل زیان ها و ریسک تصمیم گیری را کاهش دهند. جذابیت ماندگار این رشته منجر به مطالعات متنوع با متغیرهای پیش بین، روش های آماری و رویکردهای پیش بینی متفاوت شده است. طی دهه های اخیر، روش های استفاده شده در هدف پیش بینی، ماهیت اطلاعات استفاده شده و ابزارهای محاسباتی مبتنی بر شبکه های عصبی، منطق فازی، الگوریتم ژنتیک و ابزارهای هیبریدی در پیش بینی مالی طی سال های اخیر رواجی دو چندان یافته اند. با این وجود، درباره تحقیق هایی که در زمینه پیش بینی ورشکستگی شرکت های انجام شده، چندین نقطه ضعف عمده بیان شده است. نخستین نقطه ضعف این تحقیقات، نبود یک تئوری اقتصادی عمومی درباره بحران مالی است که بتوان با استفاده از آن متغیرهایی را که باید در الگو گنجانده شود تعیین کرد. نقطه ضعف دوم مربوط به ارائه تعاریف متفاوت درباره رویداد مورد نظر است. همه تعاریف به کار رفته در تحقیق ها شامل رویدادهای قابل مشاهده همچون ورشکستگی قانونی، ناتوانی در پرداخت وام و عدم پرداخت سود تقسیمی سهام ممتاز محدود بوده اند. همچنین نمی توان نتایج حاصل از توان برتر پیش بینی برخی از نسبت های مالی را تعمیم داد و بدان وسیله رابطه ای از یک تئوری حسابداری مبتنی بر عوامل پیش بینی کننده ورشکستگی شرکت حتی با ثبات نسبی ارائه نمود (ریاحی بلکویی، 1381).