مقدمه
در این فصل با توجه به موضوع مورد بررسی مروری کوتاه بر تعریف سود و دیدگاههای مختلف در مورد آن را ارائه میشود. در ادامه فصل نیز با توجه به اینکه آگاهی از فضای تحقیقاتی و درک موقعیتی که هر مطالعه در آن صورت میپذیرد از ضروریات یک مطالعه تحقیقاتی است، مطالعات تجربی انجام شده در زمینه موضوع مورد بررسی ارائه میشود.
۲-۲٫ ادبیات تحقیق
۲-۲-۱٫ سود و نظریات مربوط به آن
۲-۲-۱-۱٫ تعریف سود
یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی برای ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی سود است که شاخص مناسبی برای تصمیمات سرمایهگذاران به حساب میآید. سود در لغت عبارت است از درآمد افزون بر سرمایه (رأس المال) که از راه تجارت و کسب به دست مىآید. در اصطلاح نیز عبارت است از تفاوت بین درآمد کل و هزینه کل یک بنگاه (فدائینژاد ومحمودزاده،۲:۱۳۹۰).
امروزه به رغم کاربردهای وسیعی که برای مفهوم سود ارائه شده ولی بر سر تعریف جامعی از آن توافق کامل وجود ندارد. این عدم توافق هنگامی بیشتر میشود که این مفهوم در دو نظام اقتصاد و حسابداری مورد تحلیل قرار گیرد. البته در مورد دامنهی اقتصاد و حسابداری به عنوان دو حوزهی علمی که از فعالیتهای تجاری شرکتها متأثر میشوند و متغیرهای مشابهی را مورد بحث قرار میدهند، توافقی کلی وجود دارد. اما دربارهی نحوهی زمانبندی و اندازهگیری سود در این دو نظام اختلاف است. از نظر حسابداری، سود، تفاوت بین درآمد کسب شده حاصل از ارزش فروش کالاها و خدمات تولید و فروخته شده یک بنگاه به صورت ثبت شده و جمع تمامی ارقام هزینههای انجام شده ثبت شده توسط بنگاه است (ای. سی. لیتلتن، ۱۳۸۰).
در مقابل، تعریف سود اقتصادی – که عموماً به اقتصاددانانی همچون هیکس(۱۹۳۹) نسبت داده میشود- عبارت است از سود حسابداری منهای هزینههای ضمنی(غیر صریح) ناشی از نهادههایی که توسط مالک در اختیار بنگاه قرار میگیرد و بکار گرفته میشود. برای محاسبه هزینههای ضمنی(غیر صریح) از هزینه فرصت از دست رفته استفاده میشود. هزینههای ضمنی پرداختی است که برای اطمینان دادن به منابع مالی شرکت ضروری است که به آن هزینههای سرمایهای هم میگویند. در هر موسسه تجاری ابتدا شخص سرمایه را فراهم میکند سپس در آن کار سرمایهگذاری میکند. تامینکنندگان این سرمایه ممکن است صاحبان همان شغل، کار آفرینان یا بانکها یا سهامداران باشند. در ادامه برای روشتر شدن موضوع، تعریف سود را از نظر برخی مکاتب بیان مینماییم.