۱-۱-۱-۱     سازمان راه آهن جمهوری اسلامی ایران

حدود ۷۰ سال از زمان شکل گیری راه آهن در ایران می‌گذرد، اطلاعاتی در این زمینه که حوزه تحقیق و پژوهش در راه آهن، با توجه به نیاز کشور به امر تحقیق و توسعه در راه آهن و صنعت حمل‌ونقل ریلی اولین بار در کدام سال‌ها شکل گرفت موجود نمی‌باشد. مرکز تحقیقات راه آهن ج.ا.ا جهت خودکفایی راه آهن جمهوری اسلامی ایران در زمینه ساخت، تأمین و تهیه تجهیزات و قطعات مرتبط با صنعت ریلی بانام دفتر مطالعات و تحقیقات روابط بین‌الملل و به‌عنوان دبیر شورای فنی ساخت راه آهن در سال ۱۳۶۹ با ۵۵ نفر پرسنل و در شش گروه کاری تشکیل و شروع بکار نمود. در سال‌های ۷۱ تا ۷۲ دفتر مطالعات و تحقیقات روابط بین‌الملل، به مرکز تحقیقات راه آهن تغییر نام داد. در سال‌های ۷۲ تا ۷۹ مرکز تحقیقات راه آهن و پرسنل آن فعالیت خود را به‌صورت جدی در خصوص کارهای تحقیقاتی، مطالعاتی و نمونه سازی در زمینه صنعت ریلی به دلیل نیاز راه آهن به یک مرکز جهت ارائه خدمات مشاوره‌ای گسترش داد. طی این سال‌ها سیاست مرکز اجرای پروژه‌ها به‌صورت امانی بوده است.

در سال‌های ۷۹ تا ۸۲ جهت ارتقای سطح علمی پرسنل مرکز تحقیقات و تبدیل شدن به یک مرکز تخصصی در حوزه صنعت ریلی، ارتباطات مرکز تحقیقات راه آهن با دانشگاه گسترش یافت. این سال‌ها با توسعه رویکرد برون سپاری در مرکز همراه بوده است، طی همین سال‌ها شورای تحقیقات و شورای پژوهشی، به‌طور رسمی در راه آهن آغاز بکار نموده‌اند. در سال‌های ۸۲ تا ۸۵ به‌طور رسمی مرکز تحقیقات راه آهن ج.ا.ا زیر نظر معاونت برنامه ریزی و امور بین‌الملل راه آهن فعالیت خود را در شاخه‌های مختلف صنعت ریلی بسط و گسترش داد. در این سال‌ها، اغلب فعالیت‌های مرکز با رکود مواجه شد. از سال ۸۵ تا نیمه دوم سال ۸۶، معاونت برنامه ریزی و امور بین‌الملل راه آهن منحل شد و مرکز تحقیقات راه آهن به‌طور مستقیم زیر نظر مدیرعامل راه آهن فعالیت می‌کرد ولی در حال حاضر مجدد زیر نظر معاونت برنامه ریزی و هماهنگی مشغول به فعالیت می‌باشد. در این سال‌ها مرکز تحقیقات راه آهن ج.ا.ا اقدام به فعال سازی تعدادی از پروژه‌های جدید و احیاء پروژه‌های ناتمام قبلی نمود و با توجه به کم رنگ شدن نقش و جایگاه مرکز تحقیقات در سال‌های پیشین، جایگاه آن و نقش مؤثر آن در تصمیم گیری‌های کلان راه آهن بازتعریف شد.

                    ۱-۱-۱-۲     کریدور های راه آهن

کریدورهای راه آهن در ایران به چهار گروه تقسیم می‌شوند که هر بخش ارتباطی شامل راه آهن خاصی است. این کریدورها عبارت‌اند از: ( آمار عملکرد راه آهن جمهوری اسلامی، سال ۱۳۹۲)

• کریدور مستقیم از طریق ریل
• کریدور ترکیبی (ریل – دریا)
• کریدور دریا – دریا
• کریدور دریا، ریل، جاده، ریل

با توجه به کریدورهای ترانزیتی فوق، می‌توان دریافت که راه آهن جمهوری اسلامی ایران در قلمرو گسترده‌ای، پل ارتباطی غرب به شرق و شمال به جنوب به شمار می‌رود. همچنین توجه به مزایای ذاتی ترانزیت با راه آهن در زمینه حمل‌ونقل انبوه در مسافت‌های زیاد، اقتصادی بودن حمل‌ونقل و ضریب ایمنی بالا، نشانگر آن است که راه آهن ایران می‌تواند به‌عنوان عامل اصلی و محور ترانزیت منطقه و ارتباط دهنده مناسب کشورهای آسیای میانه دریای سیاه، حوزه قفقاز و اروپا به‌طور عام و کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس، خاورمیانه و خاور دور به‌طور خاص، مطرح باشد. ضمن اینکه استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی ریل – دریا و نیز استفاده از کامیون در سایر مسیرها، ترانزیت در مسیرهای مختلف دیگر را نیز ممکن و میسر خواهد ساخت.

معاونت بهره برداری و سیر و حرکت راه آهن هر ساله تقاضا در هر محور راه آهن و ظرفیت شبکه راه آهن در آن محور را محاسبه و به‌صورت نقشه ارائه می‌نماید. در نقشه زیر قسمت‌هایی از شبکه که تقاضا در آن‌ها بیش از عرضه می‌باشد و به‌اصطلاح گلوگاه‌های راه آهن هستند، مشخص شده است. شکل (۲-۳) بیانگر خطوط ریلی کشور ایران می‌باشد. همان‌طور که گفته شده است یکی از ضرورت‌های ورود سیستم حمل‌ونقل چندوجهی رشد شبکه حمل‌ونقل ریلی در کشور می‌باشد که متأسفانه راه‌های ریلی کشور ایران در وضعیت بسیار نامناسبی در جهت حمل کالا به سر می‌برد.

همان‌طور که در شکل پیداست راه آهن ریلی فقط با تعداد اندکی از پایانه‌های ترانزیتی کشور متصل می‌باشد و همچنین بیشتر خطوط ریلی موجود یک خطه می‌باشد که بیشتر جهت جابه‌جایی مسافر انجام می‌شود تا حمل‌ونقل کالا. این خود دلیلی بسیار واضح از عقب ماندگی شدید حمل‌ونقل ریلی می‌باشد که دلیل اصلی آن عدم دسترسی پایانه‌های مرزی به خطوط ریلی می‌باشد.

سالانه خطوط اصلی راه آهن رو به گسترش است به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۹۲ این خطوط جمعاً به طول ۱۰۴۰۷ کیلومتر از سوی سازمان تحقیقات راه آهن گزارش شده است اما با توجه پتانسیل بسیار ایران در حمل‌ونقل این مقدار جوابگوی حمل بار و ترانزیت نمی‌باشد. نمودار (۲-۸) رشد خطوط راه آهن در سال‌های اخیر را نشان می‌دهد.

متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل